Neurobiolodzy uważają, że świadomość może utrzymywać się nawet po śmierci biologicznej człowieka. Umieranie jest procesem, który może trwać przez długi okres czasu, dlatego granica między życiem a śmiercią, a tym samym pytanie o to, kiedy następuje śmierć, jest często trudne do ustalenia. I mniej więcej do połowy XX wieku zatrzymanie oddechu i krążenia uważano za niewątpliwy znak, że nastąpiła śmierć, ale według obecnej wiedzy medycznej tylko śmierć mózgu jest wiarygodnym wskaźnikiem śmierci u człowieka.
Badania nad doświadczeniami bliskimi śmierci (NDEs) wykazały również, że dla wielu osób zatrzymanie oddechu i krążenia nie musi oznaczać końca życia. Wcześniejsze badania wykazały, że fale mózgowe znacznie wzrastają na krótko przed śmiercią, co zostało zinterpretowane jako fakt, że nasz mózg przeżywa nasze wspomnienia w przyspieszonym tempie w momencie śmierci. W tym czasie osoby dotknięte doświadczeniami bliskimi śmierci widzą, jak sceny z ich własnego życia przelatują jak na filmie, albo doświadczają jak ich własne ciała zaczynają unosić się lekko i bezboleśnie, a jednocześnie mogą wizualnie i słuchowo odbierać wszystko, co dzieje się wokół ich klinicznie pozbawionych życia ciał.
Po reanimacji byli również w stanie opisać ze szczegółami wszystko, co się wydarzyło, mimo że ich oczy były dokładnie zamknięte.
W ostatnim badaniu opublikowanym w czasopiśmie Annals of The New York Academy of Sciences z jego udziałem, doświadczenia bliskie śmierci zostały zbadane bardziej szczegółowo i wraz z kolegami dr Parnia stwierdził, że niektórzy cierpiący wydawali się wykazywać wyraźne oznaki jasności pomimo zewnętrznych oznak nieprzytomności. Było to spowodowane tym, że badania ich mózgów pod kątem nienormalnej aktywności i skoków impulsów elektrycznych sugerowały, że znajdowali się oni w podwyższonym stanie świadomości. Aktywność gamma i impulsy elektryczne są zwykle oznakami podwyższonych stanów świadomości związanych ze śmiercią i mogą być wykryte za pomocą elektroencefalografii (EEG). I wspierają twierdzenia milionów ludzi, którzy zgłosili doświadczenia bliskie śmierci.
Inni nie doświadczyli tych ” retrospekcji” czy doświadczeń poza ciałem, ale doświadczyli czegoś, co niewątpliwie również było niezwykłe. Opisali, jak odbyli podróż przez ciemny tunel, na końcu którego świeciło jasne światło. Tam byliby w miejscu, które według wielu było samym niebem. To doświadczenie stało się dla nich wydarzeniem zmieniającym życie, które po wyzdrowieniu pozostało z nimi do końca życia.
Wydaje się więc, że świadomość jest nadal aktywna nawet po tym, jak serce przestało bić. W 2017 roku dr Sam Parnia z NYU Langone School of Medicine w Nowym Jorku i jego współpracownicy zbadali dokładnie, jak umiera mózg, biorąc pod uwagę doniesienia o doświadczeniach bliskich śmierci. Według niego, świadomość może utrzymywać się nawet do 20 sekund po zatrzymaniu krążenia. Ale nawet po tym, może minąć wiele godzin, zanim mózg całkowicie się wyłączy.
Co ciekawe, badanie ujawniło również, że istnieje możliwość, że zmarłą osobę można by ożywić jeszcze na wiele godzin, a niekiedy nawet dni, pod warunkiem, że jej komórki nie są jeszcze zbyt uszkodzone. „Z perspektywy naukowej śmierć pozostaje potencjalnie odwracalna, dopóki leżące u jej podstaw procesy komórkowe nie osiągną biologicznej nieodwracalności” – napisali naukowcy.
