Modyfikację pogody śniło się nie jednemu wizjonerowi i altruiście. Kto by nie chciał dla swych plonów odpowiedniego nasłonecznienia, nawodnienia, ochrony przed nieprzewidywalnymi kaprysami przyrody?
Każdy rolnik przecież nie raz pokiwa smętnie głową, kiedy przypomni sobie powstałe szkody, gdy burza, trąba czy po prostu ulewa zamienia w katastrofę plony?
Wywoływanie deszczu
W XIX wieku pomysły okiełznania pogody tak jak przed wiekami tyczyły się w szczególności deszczu. To on kształtował plony, więc
najbardziej wpływał na życie społeczeństw. Szczególnie w obszarach cierpiących na jego niedobór deszcz był na wagę złota. I to niekiedy dosłownie. Dlatego też innowacje w tym zakresie musiały nastąpić. I tak:
1839 – Pierwsze zanotowane techniki wpływania na pogodę poprzez powodowania deszczu zamieszczone w prasie.
1890-1892: Kongres USA oraz Departament Rolnictwa z powodu długotrwałej suszy finansuje eksperymenty z wywoływaniem deszczu nadzorowane przez generała Roberta St. George Dyrenfotha.
- 25.08.1891 – Rozpoczęto przeprowadzanie w Midland w Teksasie eksperymentów, polegające na wypuszczeniu balonów napakowanych materiałami wybuchowymi by poprzez powstałe eksplozje w atmosferze spowodować opady. W eksperymentach użyto również artylerii. I choć efekty był delikatnie mówiąc mizerne to jednak po tym zdarzeniu wzrosło zainteresowanie metodami sztucznego wywoływania deszczu. Zajęła się tym m.in znana firma Chicago, Rock Island&Pacific Ry. Company.
- 02.1895 – W miesięczniku „Engineering News” ukazał się artykuł prezentujący wynalazek – przerobiony wóz przewozowy ze sterczącymi rurkami – C. B. Jewella z miejscowości Goodland w stanie Kansas. Autor artykułu pisał o tej technice tak:
„System tworzenia deszczu, używany przez firmę Chicago… polega na wstrzykiwaniu gazu lub mieszanki gazów do powietrza, co dostarcza atmosferze brakującego elementu, niezbędnego, by spadł deszcz”.
Listy do redakcji potwierdzały skuteczność owego sposobu.
Działa gradowe
Na początku XX wieku – na podstawie praktykowanych już w średniowieczu działań do powstrzymywania opadów gradu tj. za pomocą bicia w kościelne dzwony, temat rozwinięto. Naukowcy a raczej wolnomyśliciele i konstruktorzy stwierdzili, iż fala uderzeniowa, powstająca przy ostrzeliwaniu chmur zapobiega tworzeniu się w nich kryształków lodu i zamiast gradobicia na okolicę spada deszcz.
Z czasem technologię udoskonalono i współcześni rolnicy (mimo sceptycyzmu części naukowców) chronią swoje uprawy za pomocą owych dział, generujących falę uderzeniową dzięki wybuchom gazu. Kilka dział przeciw gradowych uruchomiono również w Polsce.
Działo przeciw gradowe (Hail cannons/Vortex Cannon) link
1904: Rząd USA rozpoczyna przy użyciu samolotów badania atmosfery. Jest to o tyle istotne, gdyż jak pamiętamy, dopiero co rok wcześniej Bracia Wright odbywają pierwszy historyczny lot! Wujek Sam nie próżnuje:)
Detonacje
1910-1914: producent zbóż, C.W. Post z Teksasu eksperymentował z wywoływaniem deszczu za pomocą detonacji i wstrząsów w atmosferze.
Opierał się na opowieściach i plotkach z czasów Napoleona jak i z wojny secesyjnej, w których wspominano, iż ciężki ogień dział przynosił ulewny deszcz. Zaczął, więc eksperymentować detonując ładunki na wysokościach wykorzystując m.in. latawce. Np. w jednym eksperymencie zdetonował aż 24000 funtów materiałów wybuchowych, czego rezultatem miał spaść deszcz. Podobno wydał na swoje badania ponad 50.000 dolarów. Jego krytycy podkreślali wszakże, iż eksperymenty sprowadzające deszcz to efekt występowania dobrodziejstw pory roku obfitujące w dorodne burze niż jego zasługa.
Użycie substancji chemicznych
Charles Hatfield by wynalazcą i konstruktorem. Znany był jako „Zaklinacz deszczu” (z ang. rainmaker) Studiował meteorologię, która zaowocowała doniosłym odkryciem: wysłanie w niebo oparów mieszanin pewnych substancji powodują tworzenie się chmur na tyle masywnych, że mogą spowodować deszcz. Mawiał, iż jego „mikstury” działają jak nawozy na polu. Mimo wielu przeciwników – przede wszystkim amerykańskiego Biura ds. Pogody, którego przedstawiciele uważali go za oszołoma – Hatfield cieszył się reputacją osoby skutecznie radzącej sobie przede wszystkim z suszą. Bajanie? Nic z tych rzeczy.
5.01.1916 – Hatfield zrealizował swoje zlecenie życia. Na prośbę rady miasta San Diego miał napełnić sztuczny zbiornik wodą jakim było jezioro Morena. (Ofertę przyjął w grudniu 1915 r.). Panowała bowiem susza więc deszcz był wielce pożądany. Ale czy aż tak?
„Sześćdziesiąt mil na wschód od San Diego robotnicy Hatfielda zbudowali wysoką na dwadzieścia stóp wieżę z platformą. Gdy budowa została ukończona, na górę wciągnięto zaplombowane pojemniki z nieznaną substancją. 13 stycznia Zaklinacz zabrał się do pracy. Przez 24 godziny, niczym olbrzymi smok, wieża wypluwała w niebo cuchnące opary.”
Technika Hatfield okazała się nad wyraz wydajna. Nie tylko napełnił jez. Morena do pełna, ale i dwa kolejne zbiorniki retencyjne w Otay i Sweetwater. Żywioł się jednak rozszalał na dobre i trwał łącznie 17 dni! W ciągu dwóch tygodni w okolicy spadło aż 38 cali deszczu. Był to absolutny rekord, nie pobity do dnia dzisiejszego! Śmiertelna ulewa zniszczyła ponad 100 mostów, drogi, tysiące domostw pochłaniając ok. 50 osób.
Dokument: Charlie Hatfield „The Rainmaker”
1917: norwescy meteorolodzy zaczęli eksperymentować z techniką analizy masy powietrza, które zrewolucjonizują praktyki meteorologii. Manipulowanie masą powietrza z substancjami chemicznymi i energii bezprzewodowej będą podstawą nowoczesnej modyfikacji pogody.
Zasiewanie chmur
Na początku XX wieku, naukowcy tacy jak dr. Henry G. Helton i dr. Imri Chafi, eksperymentowali z technikami rozpraszania mgły i zasiewania chmur, przy użyciu elektrycznie naładowanego piasku.
1946 – powstaje technologia rozpraszania chmur wynaleziona w laboratoriach General Electric poprzez tzw. „zasiewanie chmur”.
W lipcu zorientowano się, że suchy lód (zamrożony dwutlenek węgla o temperaturze blisko minus 80 st. C) da się wykorzystać do wywoływania opadów śniegu, co odkrył Vincent Schaefer (1906-1993) podążając tropem pomysłów powstałych wspólnie z laureatem Nobla Irvingiem Langmuir’em w laboratoriach General Electric. W ciągu miesiąca, kolega Schaefera, badacz zjawisk atmosferycznych, Dr. Bernard Vonnegut, użył jodku srebra do efektywniejszej metody „zasiewania” chmur by powodować deszcz.
Pierwszą udaną próbę poza laboratorium przeprowadzono w listopadzie 1946 roku – Schaefer, przez prawie 100 kilometrów gonił samolotem zaobserwowaną chmurę, by w końcu zrzucić na nią 3 kilogramy jodku srebra. Eksperyment zakończył się powodzeniem – z chmury chlupnął obfity deszcz.
1946 i 47 – powtórzono doświadczenie polegające na wrzuceniu suchego lodu do zimnej chmury nad Greylock Peak w Berldshires oraz w Australii.
Odkrycie rozgrzało wyobraźnie wojskowych strategów, bo otwierało przed nimi nowe możliwości. Oczywiście oprócz altruistycznych idei jak pomoc np. zwiększenia plonów albo nawadniania suchych terenów, naukowcy inspirowani sporymi honorariami wojskowymi skierowali badania w… modyfikację huraganów.
Modyfikacja huraganów
13.10.1947 – Przeprowadzono Projekt Cirrus, pierwszy projekt w celach modyfikacji huraganów prowadzony przez Office of Naval Research (ONR), lotnictwa i naukowego wparcia General Elektric. Nie zdziwi was fakt, iż szefem owego programu naukowego był doktor Irwin Langmuir. Obiektem badań był tropikalny huragan nr 8 pierwszej kategorii (wówczas jeszcze nie nadawano im męskich i żeńskich imion) gnębiący Georgię w USA. Potraktowano go suchym lodem (z bombowca B-17 dla bardziej wnikliwych zrzucono materiał) by osłabić siłę żywiołu (osłabić impet wiatrów), lecz doprowadziło to do tragedii. Tornado powstałe na chmurze burzowej przeszło przez Savannah (w stanie Georgia), dokonując znacznych zniszczeń zabijając przy tym jedną osobę.
- Dokumenty rządowe operacji: http://www.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/006880.pdf
1947/52 – Brytyjczycy rozpoczęli Projekt Cumulus testując różne metody „zasiewania chmur” do 1952 r. Szacuje się, iż eksperymenty zwiększyły ilość opadów 250 razy, powodując duże zniszczenia środowiska. Niemożliwe?
W sierpniu 1952 roku w mieście Lynmouth w ciągu doby spadły 23 centymetry deszczu, czyli nieznacznie mniej, niż średnio w Polsce przez pół roku. W powodzi zginęły wówczas 52 osoby, a opinia publiczna zaczęła domagać się wyjaśnień. Choć oficjalnie nie dowiedziono związku powodzi z prowadzonymi w tamtym rejonie testami, Projekt Cumulus został oficjalnie zamknięty.
„Until now, the Ministry of Defence has categorically denied knowledge of any cloud-seeding experiments taking place in the UK during early August 1952. But documents suggest that Operation Cumulus was going on between August 4 and August 15 1952. The scientists were based at Cranfield school of aeronautics and worked in collaboration with the RAF and the MoD’s meteorological research flight based at Farnborough. The chemicals were provided by ICI in Billingham”.
1948: Uniwersytet Princeton dla Instytutu Studiów Zaawansowanych rozpoczyna badania nad wykorzystaniem komputera w celu prognozowania pogody.
1949 – Irving Langmuir z GE przeprowadził doświadczenie wrzucenia 10 uncji jodku srebra do chmur powodując opady, jak oceniono, o objętości – 32x 10E10 galonów deszczu, na pół Nowego Meksyku i pustynię w pobliżu Albuquerque.
1950 – meteorolog Wallace Howell za pomocą jodku srebra i suchego lodu napełnił zbiorniki Nowego Yorku niemal do pełna. Obecnie prowadzi się ponad 80 takich projektów wykorzystując jodek srebra. W latach 50-tych, miały miejsce wczesne eksperymenty rozsadzania chmur prowadzone przez Wilhelma Ranka
1951-1953: Departament Obrony USA (DoD) przeprowadza modyfikację pogody na dużą skalę w Waszyngtonie. Jest to Projekt Nukleacji Sztucznych Chmur (Artificial Cloud Nucleation Project) Na początku lat 1950-tych 10% kontynentalnych Stanów Zjednoczonych prowadziła działalność handlową związaną z zasiewaniem chmur.
1952: W USA powstaje departament ds. modyfikacji pogody.
1953
- Prezydent Eisenhower tworzy Doradczy Komitet ds. Kontroli Pogody.
- Zasiewanie staje się tak znane, iż nawet komiks z Kaczorem Donaldem pt” The Master Rainmaker” opisuje ową technikę!
1956
- Biuro Pogodowe inicjuje Narodowy projekt Badawczy Huraganów. Jeden z jej dyrektorów meteorolog Robert Simpson, specjalista od huraganu napisał pracę w 1962 r. pt: „Analiza dużej skali atmosferycznej zaburzeniom w dolnej mezosfery”
1959 – amerykański Kongres zleca Narodowej Fundacji Naukowej „zainicjowanie i wsparcie programu studiów, badań i prognoz w dziedzinie modyfikacji pogody”.
1961
- US rozpoczyna projekt SkyFire dotyczący kontrolowania błyskawic! Raport: http://www.dtic.mil/dtic/tr/fulltext/u2/a952223.pdf The Project Skyfire cloud-seeding generator / by Donald M. Fuquay and H.J. Wells
- Biuro Melioracji przeprowadza Projekt Skywater polegający na zasiewaniu chmur finansowany przez Kongres.
- Bernard Vonnegut naukowiec pracujący w laboratorium GE napisał prace naukową pt “ Badania i zjawiska elektryczne związane z aerozolami” (Reaserch and electrical phenomena associated with aerosols).
1962/1983 – Marynarka USA wraz z Biurem Pogody (NOOA) i Narodową Fundacją Naukową, przeprowadziły eksperymentalny program kontroli huraganów zwany “Projekt Stormfury”. (Modyfikowanie siły i kierunku huraganów).
Stormfury polegało na sztucznej stymulacji konwekcji poza czołem huraganu poprzez rozprowadzanie jodku srebra. Konwekcja miałaby przeciwdziałać sile pierwotnego, naturalnego czoła huraganu, co miało na celu odtworzenie czoła o większym promieniu, oraz osłabienie najsilniejszych wiatrów. Siła huraganu wzrasta proporcjonalnie do siły wiatru, więc redukcja nawet o 10% przyniosłaby duże pozytywne skutki. Modyfikację przeprowadzono na czterech huraganach w ciągu ośmiu dni, a czwartego dnia wiatry osłabły o 10%-30%. W innych dniach nieosiągnięto reakcji, co zrzucono na złe rozsiewanie jodku srebra.
Rezultaty te zakwestionowano w latach 80’, gdyż obserwacje huraganów wykazały dużą ilość lodu i jednocześnie małą ilość schłodzonej wody, co tez kłóciło się z rezultatami z lat 60- tych. Osiągnięto ważne sukcesy, jak np. redukcję prędkości wiatru z 130 do 75 mil na godzinę, lecz o dziwo program zawieszono – modyfikacją pogody zajęły się firmy prywatne. (Na podstawie artykułu “Weather Modification – A Covert Weapon Of Mass Destruction”).
Większość eksperymentów Stormfury odbyła się na podstawie burz tropikalnych wokół Filipin, by uniknąć publicznych protestów spowodowanych m.in. przez modyfikację huraganu z 1947 związany z projektem Cirrus.
11.1966 – Raport NASA „A Recommended National Program In Weather Modification.” http://www.geoengineeringwatch.org/documents/19680002906_1968002906.pdf (Raport rządowy)
1968 – do dziś; Poker Flat Rocket Launch – (The Poker Flat Research Range) zlokalizowany na Alasce, kierowany jest przez Instytut Geofizyki i Uniwersytet Alaska pod kontraktem NASA. Tu wystartowało ponad 250 największych rakiet.
- 1980 „Projekt Waterhole” Briana Whelans’a doprowadził do zniknięcia zorzy polarnej.
- 1989 – nad Kanadą zostały wystrzelone dwie rakiety „Black Brant X” i dwie „Nike Orion”, wypuszczające na dużych wysokościach bar i tworząc tym samym sztuczne chmury (rozciągające się aż do Nowego Meksyku).
- 1990 roku – zostaje wystrzelona 16 metrowa rakieta, która miała „pomóc NASA zrozumieć reakcje chemiczne zachodzące w atmosferze”.
01.03.1971 – Donald Frenzen, “Weather modification: law and policy”, Boston College Law Review Raport rządowy
1976: USA przyjęła „Ustawę O Krajowej Polityce W Zakresie Modyfikacji Pogody” (The National Weather Modification Policy Act) zlecającą sekretarzowi Departamentu Handlu badania nad nauką i technologią kontroli pogody i przedłożenie tego Kongresowi i prezydentowi. Sekretarz powołał Radę Doradczą do Spraw Modyfikacji Pogody (Weather Modification Advisory Board) która w 1979 roku przedłożyła Kongresowi raport pod tytułem „The National Weather Modification Policies and Programs”.
05.1978 – Raport “Weather modification: programs, problems, policy and potential” przygotowany przez Howard W. Cannon, Chairman dla
COMMITTEE ON COMMERCE, SCIENCE, AND TRANSPORTATION UNITED STATES SENATE http://archive.org/stream/weatificat00unit/weatificat00unit_djvu.txt