Badania przeprowadzone przy użyciu radioteleskopu MeerKAT w RPA zaowocowały fascynującym obrazem przedstawiającym kombinację kosmicznych pierwiastków, jakiej nigdy wcześniej nie widziano, ujawniając nieoczekiwane szczegóły na temat wewnętrznego funkcjonowania gigantycznych galaktyk radiowych.
Znajdujący się około 90 kilometrów od południowoafrykańskiego miasta Carnavon w Przylądku Północnym teleskop MeerKAT jest doskonałym teleskopem radiowym. Dzięki 64 antenom w kształcie talerzy, każda o średnicy 13,5 metra, jest największym i najczulszym teleskopem na półkuli południowej, który z dużą dokładnością bada odległe wybuchy promieniowania, a także takie zjawiska jak pulsary czy obłoki międzygwiezdne w Drodze Mlecznej.
Jasne grzbiety początkowo prostych dżetów stają się niestabilne tuż poza galaktyką, gdzie część elektronów ucieka tworząc kilka słabych radiowych „nici” poniżej IC 4296. Pomiędzy jasnymi dżetami a zewnętrznymi płatami znajdują się gładkie „wstęgi” wypełniające kanały wydobyte z otaczającego gazu przez wygasłe dżety z wcześniejszego okresu aktywności. Wstęgi te są ostatecznie zatrzymywane przez gaz międzygalaktyczny, prawie milion lat świetlnych od galaktyki centralnej (odległość równa 10-krotnej średnicy naszej galaktyki macierzystej – Drogi Mlecznej), i tworzą „pierścienie dymu” widoczne w lewym płacie radiowym.
Fascynujący obraz ukazuje eliptyczną galaktykę radiową IC 4296 z jej włóknami, pasmami i pierścieniami powstałymi w wyniku emisji radiowej materii przyciąganej przez wirującą czarną dziurę w centrum gigantycznej galaktyki. Ta czarna dziura znajduje się w odległości około 160 milionów lat świetlnych w gwiazdozbiorze Centaura na południowym niebie. Ma ona masę miliarda Słońc, a energia uwolniona przez napływającą materię tworzy dwa przeciwbieżne radiowe dżety wysokoenergetycznego gazu, które zawierają pola magnetyczne i relatywistyczne elektrony, dając początek tej tak zwanej „radiowej galaktyce podwójnej”. „Dwa radiowe strumienie gazu po przeciwnych stronach galaktyki są tworzone przez energię materii wpadającej do masywnej, obracającej się czarnej dziury” – powiedziało w oświadczeniu Południowoafrykańskie Obserwatorium Radioastronomiczne (SARAO). Te międzygalaktyczne włókna, pasma i pierścienie uchwycone w ostatnich danych radiowych MeerKAT reprezentują nigdy wcześniej niewidziany zestaw kosmicznych cech. „Tylko unikalne połączenie czułości, rozdzielczości kątowej i zakresu dynamicznego MeerKAT umożliwiło odkrycie tych filamentów, pasm i pierścieni” – Jim Condon, jeden z autorów pracy opublikowanej w The Astrophysical Journal, wyjaśnił osiągnięcie teleskopu.
Jak zauważył anonimowy recenzent tekstu przedłożonego do publikacji, „jasne jest, że nowe wyniki, takie jak te z MeerKAT i innych instrumentów SKA, mogą zrewolucjonizować nasze rozumienie pozagalaktycznych źródeł radiowych”.
